Suy thận cấp (Acute Kidney Injury – AKI) có liên quan đến tăng tỷ lệ mắc bệnh và tử vong: suy thận cấp có thể tăng 3.5 ngày nằm viện và tăng viện phí (Luther). Đặc biệt, có từ 28-67% bệnh nhân nằm trong ICU bị mắc AKI. Đối với những bệnh nhân điều trị bằng kháng sinh Vancomycin, tỉ lệ phát triển AKI là từ 5-7%, trong khi đó một vài nghiên cứu từ 2011 trở đi đã cho thấy tỉ lệ bệnh nhân phát triển AKI khi kết hợp Vancomycin với Piperacillin/Tazobactam là từ 18-49%. Vì vậy, Luther và các cộng sự đã thực hiện một bài đánh giá có hệ thống và phân tích tổng hợp để đánh giá mối quan hệ giữa việc kết hợp 2 kháng sinh trên và AKI.
Cách thực hiện: 2 tác giả (Luther và Timbrook) cùng nhau tìm kiếm những bài nghiên cứu trên các cơ sở dữ liệu: Pubmed, Embase, Web of Science, và Cochrane từ khi được thành lập tới 15/04/2017. Tiêu chí lựa chọn nghiên cứu bao gồm: bệnh nhân lớn hơn 18 tuổi; đang sử dụng Vancomycin và Piperacillin/Tazobactam và đang chỉ sử dụng Vancomycin, Vancomycin kết hợp với một Beta-lactam, hoặc chỉ sử dụng Piperacillin/Tazobactam; và tỉ lệ AKI có thể thu thập được.
Kết quả: Bài phân tích tổng hợp bao gồm 15 bài nghiên cứu và 17 bản tóm tắt. Có tổng cộng 24799 bệnh nhân trong bài phân tích, với 4133 bệnh nhân phát triển AKI (tỉ lệ 16.7%). Đối với bệnh nhân sử dụng Vancomycin và Piperacillin/Tazobactam, tỉ lệ phát triển AKI là 22.2% (2212/9945); tỉ lệ này đối với nhóm chỉ sử dụng Vancomycin, Vancomycin với Cefepime hoặc Carbapenem hoặc chỉ Piperacillin/Tazobactam là 12.9% (1921/14854). Số liệu này cho biết cứ 11 bệnh nhân sử dụng kết hợp Vancomycin và Piperacillin/Tazobactam thì sẽ có 1 bệnh nhân phát triển AKI. Tỉ lệ bệnh nhân phát triển AKI ở các nhóm đối chiếu thấp hơn khi so sánh với việc kết hợp 2 kháng sinh: 8.1% so với chỉ dùng Vancomycin (OR 3.4); 20% so với dùng kết hợp Vancomycin và Cefepime hoặc Carbapenem (OR 2.68); và 10.5% so với chỉ dùng Piperacillin/Tazobactam (OR 2.70).
Kết luận: Tuy rằng cơ chế phát triển AKI cho bệnh nhân sử dụng Vancomycin-Piperacillin/Tazobactam là chưa rõ, nhưng kết quả của bài phân tích tổng hợp trên có nhiều điểm tương đồng với những bài phân tích tổng hợp của Hammond (2017) và Giuliano (2016) khi cho thấy rằng kết hợp Vancomycin và Piperacillin/Tazobactam làm tăng khả năng bệnh nhân phát triển AKI. Vì vậy, khi bệnh nhân cần sử dụng kết hợp 2 kháng sinh trên, chức năng thận của bệnh nhân cần được theo dõi sát để phòng ngừa các biến chứng từ AKI.
Tài liệu tham khảo:
Luther, Megan K., et al. “Vancomycin plus Piperacillin-Tazobactam and Acute Kidney Injury in Adults.” Critical Care Medicine, vol. 46, no. 1, 2018, pp. 12–20., https://doi.org/10.1097/ccm.0000000000002769.