Hiểu đúng – Dạy đúng – Đồng hành đúng trong giáo dục sức khỏe sinh sản thời đại số
Trong thời đại bom thông tin, mạng xã hội và Internet đã trở thành một phần không thể tách rời trong đời sống của trẻ vị thành niên. Nhưng chính môi trường này cũng chứa đựng cảm giác vô cùng nguy hiểm, tạo ra các em dễ dàng “lạc đường” giữa rừng kiến thức ảo – đúng có, sai có, thậm chí chí độc hại.
Những nguy cơ lớn trong giáo dục sức khỏe sinh sản thời đại số
- Khó kiểm soát thông tin sai lệch, độc hại trên mạng xã hội
Trẻ có thể dễ dàng thiết lập tài khoản ảo, khai man tuổi để tiếp cận nội dung không phù hợp.
Các thông tin sai lệch tràn lan trên mạng xã hội cộng với sự thiếu hụt kỹ năng sàng lọc thông tin và sự tò mò vốn có ở tuổi trẻ, đã khiến không ít học sinh thực hiện những hành vi chưa phù hợp với lứa tuổi, như thể hiện tình cảm quá mức nơi công cộng, gây ảnh hưởng đến môi trường học tập.
Thậm chí, việc tiếp xúc với những văn hóa phẩm ngoại lai tiêu cực, những thông tin sai lệch về tình dục đã đẩy nhiều bạn trẻ đến những quyết định sai lầm, như quan hệ tình dục sớm. Đặc biệt, nhiều trẻ vị thành niên có những hiểu biết sai lệch về cơ thể và sức khỏe sinh sản của mình như tên gọi các bộ phận sinh dục, các phương pháp tránh thai an toàn.
Một ví dụ điển hình là nhiều bạn trẻ tin vào những phương pháp tránh thai dân gian thiếu khoa học như uống nước chanh, ăn đu đủ, dẫn đến việc họ không sử dụng các biện pháp bảo vệ an toàn, từ đó dễ dàng mang thai ngoài ý muốn và mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục nguy hiểm như HIV/AIDS, lậu, giang mai, sùi mào gà... Điều này không chỉ gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho bản thân mà còn ảnh hưởng đến tương lai của các em và cộng đồng.
- Nội dung giải trí độc hại thu hút hơn kiến thức chính thống
Những video giật gân, những thông tin trôi chuẩn lại được xem nhiều hơn các tài liệu giáo dục sức khỏe sinh sản đáng tin cậy.
Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết: cần đổi mới cách truyền thông để đạt đến tâm lý giới trẻ .
Cha mẹ và nhà trường phải làm gì?
Chuyên gia khuyến nghị:
- Tạo ra sản phẩm truyền thông hấp dẫn, phù hợp với giới trẻ
- Video, Infographic, podcast, sân khấu hóa…
- Tổ chức cuộc thi, tranh biện, diễn kịch về sức khỏe sinh sản
- Đưa nội dung này vào hoạt động thường niên của trường
→ Giúp trẻ chủ động tiếp cận thông tin chính xác.
- Khuyến khích trẻ trở thành thành “người truyền thông”
Trẻ tham gia làm diễn đàn, chia sẻ, thảo luận – điều này giúp thông điệp lan tỏa tự nhiên và hiệu quả hơn.
Tuy nhiên, mọi nội dung đều cần có sự giám sát của chuyên gia để đảm bảo khoa học và an toàn.
- Cha mẹ – người bạn đồng hành quan trọng nhất
Trong giai đoạn dậy thì:
- Tâm sinh lý trẻ thay đổi nhanh
- Nhu cầu được chia sẻ và tăng cường định hướng
- Trẻ cần được lắng nghe và tôn trọng
Cha mẹ nên trở thành người bạn để trẻ tin tưởng, từ đó dễ dàng mở lòng chia sẻ những vấn đề nhạy cảm liên quan đến sức khỏe sinh sản.
Trẻ vị thành niên đang lớn lên trong một thế giới đầy đủ cơ hội nhưng cũng đầy nguy hiểm.
Chỉ khi gia đình – nhà trường – xã hội cùng đồng hành, trẻ mới có đủ kỹ năng và hiểu biết để không “lạc đường” giữa rừng kiến thức ảo, tự tin bước vào tuổi trưởng thành an toàn và lành mạnh.
Bài viết có sử dụng nội dung nghiên cứu của chuyên gia tâm lý Lưu Văn Tuấn
Tổ Truyền thông